Οι κίνδυνοι που προκύπτουν όταν αφήνουμε την υγιεινή του δέρματος μας στα χέρια των ινφλουένσερ

Η δερματολόγος Έλεν Κουνγκ δεν επιδίωξε ποτέ να γίνει διάσημη στο TikTok. H καριέρα της δερματολόγου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ξεκίνησε όταν μια ασθενής, την επισκέφτηκε με φαγούρα στο τριχωτό της κεφαλής, ένα αρκετά σύνηθες παράπονο.

Καθώς επρόκειτο για ασθενή που παρακολουθούσε στενά, η Κουνγκ γνώριζε τις ανησυχίες της γυναίκας γύρω από δερματικά ζητήματα. Ωστόσο, την συγκεκριμένη ημέρα, κάτι φάνηκε να προβληματίζει τη δερματολόγο. Ολόκληρο το τριχωτό της κεφαλής και τα μαλλιά της ασθενούς ήταν λιπαρά, ενώ σπυράκια κάλυπταν το πρόσωπό της.

Η ασθενής ανέφερε στην Κούνγκ μια πρόσφατη αλλαγή στη ρουτίνα περιποίησης του δέρματος της. Είχε ακούσει ότι το λούσιμο στα μαλλιά κάθε μέρα βλάπτει το τριχωτό της κεφαλής ή τα μαλλιά, και πως θα ήταν ευεργετικό στο εξής να χρησιμοποιεί ελαιόλαδο. Η συγκεκριμένη συμβουλή προερχόταν από μια ινφλουένσερ του TikTok.

«Γι’ αυτό υποφέρεις από φαγούρα. Ο ιδρώτας, τα φυσικά έλαια των μαλλιών και οι ατμοσφαιρικοί ρύποι, όχι απλώς δεν ξεπλένονται, αλλά με τη χρήση του ελαιόλαδου παγιδεύονται στο τριχωτό της κεφαλής. Επιπλέον το ελαιόλαδο φτάνει στο πρόσωπό σου και γεμίζεις σπυράκια», αναφώνησε η Κουνγκ.

Ο ιατρικός βοηθός της Κούνγκ ρώτησε την ασθενή τα πάντα γύρω από την ινφλουένσερ: Ποια είναι; Επάνω σε τί στηρίζει τους ισχυρισμούς της; Διαθέτει κάποιο ιατρικό υπόβαθρο; Έχει εμπειρία στον τομέα της περιποίησης του δέρματος; Τότε, η νεαρή γυναίκα απάντησε: «Όχι … αλλά έχει ένα εκατομμύριο ακόλουθους στο TikTok!»

Τέτοια φαινόμενα γίνονται όλο και πιο συνηθισμένα. Οι ασθενείς αντί να λαμβάνουν συμβουλές περιποίησης δέρματος από επαγγελματίες ή άτομα με ειδικές γνώσεις, εμπιστεύονται δημοφιλείς δημιουργούς περιεχομένου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Ορισμένοι δημιουργοί περιεχομένου λαμβάνουν εισόδημα πλήρους απασχόλησης προωθώντας διάφορες επωνυμίες δερμοκαλλυντικών στα πλαίσια οικονομικών συμφωνιών.

«Οι ινφλουένσερ δεν έχουν επίγνωση των συνεπειών. Πράττουν απλώς με απώτερο σκοπό να γίνουν viral», όπως καταγγέλει η αισθητικός Μίνα Ζακλίν.

Ωστόσο η έκρηξη της πληροφορίας, ιδίως σε ό,τι έχει σχέση με την περιποίηση του δέρματος, σε πλατφόρμες όπως το Instagram, το YouTube και το TikTok έχει αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι για τους επαγγελματίες του κλάδου.

«Από ιατρική άποψη, είναι υπέροχο να συναντάμε ασθενείς που έχουν ερευνήσει θεραπείες και παθήσεις. Ωστόσο ενδέχεται να χρειαστεί λίγος χρόνος προκειμένου να εκλείψει η παραπληροφόρηση», επισημαίνει η δρ. Μπεθ Γκολντστάιν, δερματολόγος πιστοποιημένη από το διοικητικό συμβούλιο και πρόεδρος του Central Dermatology Center στη Βόρεια Καρολίνα.

«Όταν οι δημιουργοί περιεχομένου προωθούν τη χρήση δερματολογικών προϊόντων αλείφουν στο πρόσωπό τους εξαιρετικά μεγάλες ποσότητες κρέμας ή καθαριστικού. Αυτό προκύπτει καθώς μια μικρή ποσότητα ενυδατικής κρέμας δεν ”γράφει” τόσο καλά στην κάμερα, γεγονός που κατά κάποιον τρόπο σαμποτάρει το έργο των ινφλουένσερ. Ωστόσο, οι υπερβολικές ποσότητες δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες του δέρματός μας», εξηγεί η Κούνγκ.

Η τεράστια ποικιλία προϊόντων που παρουσιάζονται στα κανάλια και τις σελίδες των ινφλουένσερ, ενδέχεται να μας ενθαρρύνει να αγοράσουμε περισσότερα προϊόντα από αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε. Η Κουνγκ ανατρέχει στην ιστορία μιας ασθενούς, η οποία εφάρμοζε έξι βήματα τόσο στην πρωινή όσο και στη νυχτερινή ρουτίνα περιποίησης της επιδερμίδας της, σε μια προσπάθεια να χρησιμοποιήσει όλα τα προϊόντα που είχε αγοράσει μετά από τις απανωτές προτροπές των ινφλουένσερ.

«Έτσι τώρα έχει βρεθεί με ένα σωρό πράγματα που νιώθει υποχρεωμένη να χρησιμοποιήσει, προκειμένου να μην τα πετάξει. Πρόσφατα μάλιστα διαπίστωσε ότι ”μερικές φορές αν παραλείψουμε ένα βήμα, δεν σημαίνει ότι το δέρμα μας χειροτέρεψε”».

Εκτός από καταναλωτική, η συμπεριφορά που προκύπτει όταν αφεθούμε ολοκληρωτικά στις συμβουλές των ινφλουένσερ, μπορεί να εξελιχθεί σε επικίνδυνη, καθώς οι δημιουργοί περιεχομένου δεν διαθέτουν το παραμικρό ιατρικό υπόβαθρο.

Για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, πολλοί επαγγελματίες περιποίησης δέρματος χρειάστηκε να προσλάβουν διαχειριστές μέσων κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να αποκαλύψουν την πραγματικότητα γύρω από την περιποίηση του δέρματος. Επομένως, γίνεται αντιληπτό, ότι οι επαγγελματίες περιποίησης δέρματος βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν ισχυρό αντίπαλο.

«Οποιοδήποτε βίντεο 15 έως 30 δευτερολέπτων ανεβάζω, απαιτεί στην πραγματικότητα δύο ώρες δουλειάς. Όχι μόνο για να το ηχογραφήσω και να το επεξεργαστώ, αλλά και για να επιμεληθώ τις λεζάντες και να το δημοσιεύσω σε τρεις πλατφόρμες.

Μερικές φορές καταλήγει λυπηρό. Κάνω τόση δουλειά, αλλά έχω μόνο 2.000 ακόλουθους στο Instagram και 8.000 στο TikTok. Σε σύγκριση με τους ακολούθους των ινφλουένσερ η δυναμική μου είναι ελάχιστη. Το πρόβλημα είναι ότι οι δερματολόγοι, δεν είμαστε επαγγελματίες διασκεδαστές. Τα περισσότερα άτομα που βλέπουν τα βίντεό μου, δεν παρακολουθούν περισσότερο από δύο έως τέσσερα δευτερόλεπτα. Πώς να διδάξεις το οτιδήποτε μέσα σε τόσο λίγο χρόνο;» αναρωτιέται η Κούνγκ.

Με πρωτότυπα γραφικά, φιλόξενες προσωπικότητες και προσβασιμότητα πιο απλή από ποτέ, δεν απορούμε που οι απόψεις των ινφλουένσερ κερδίζουν διαρκώς έδαφος, ιδίως όσον αφορά τη φροντίδα του δέρματος. Επιπλέον, οι αλγόριθμοι, διαμορφώνοντας ροές που ενισχύουν την έκθεση μας σε συναφές περιεχόμενο, ενισχύουν την παραπληροφόρηση.

Οι ειδήμονες μας προτρέπουν να αντλούμε πληροφορίες από πλήθος πηγών, χωρίς να περιοριζόμαστε στα προφίλ ινφλουένσερ, απλώς επειδή μας είναι συμπαθείς. Οι ειδικοί στη φροντίδα του δέρματος μας συνιστούν επίσης να επιστρατεύσουμε την κριτική μας σκέψη. Είναι σημαντικό να αξιολογούμε ποιος ισχυρίζεται τί και με ποιες προθέσεις. Σε περίπτωση που αμφιβάλλουμε, πάντοτε έχουμε την επιλογή να απευθυνθούμε στον ειδικό.